Tự kỷ ám thị – Lạ mà quen | Safe and Sound

Tự kỷ ám thị hay còn được gọi là tự thôi miên, tự tâm niệm, là tình trạng xảy ra khi tưởng tượng làm mờ khả năng nhận thức. Mặc dù được xếp vào nhóm bệnh tâm thần nhưng trong nhiều trường hợp, tự kỷ ám thị lại mang lại những lợi ích tích cực. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, tự kỷ ám thị cũng có thể để lại những tác động tiêu cực mà nếu không được gặp chuyên gia tâm lý và tham vấn tâm lý kịp thời sẽ ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe tâm thần và tâm lý người mắc.

Vi Nguyễn Duy Minh | Chuyên viên - Viện tâm lý và sức khoẻ tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Tự kỷ ám thị là gì?

Một ví dụ điển hình của tự kỷ ám thị xảy đến với phần lớn mọi người ngay từ thời học sinh (hoặc thậm chí sớm hơn nhiều). Đã bao giờ bạn có một buổi trình bày trước đám đông mà trước đó bạn cảm thấy vô cùng căng thẳng? Và rồi sau một khoảng thời gian trấn tĩnh: “Mình có thể làm tốt!”, bạn thật sự đã hoàn thành nó một cách tuyệt vời.

Một ví dụ khác về tự kỷ ám thị được trình bày bởi nhà tâm lý học Stephen R. Covey về một cô gái ảo tưởng mình là công chúa của một đảo quốc. Cô cư xử quá giống đến nỗi tất cả mọi người đều nghĩ cô là công chúa thật. Sau khi bị phát hiện, cô chỉ trả lời ngắn gọn: “Nhưng khi tôi nghĩ tới vị công chúa kia tôi thấy trở thành công chúa thật sự”.

Nói tóm lại, “người bệnh” tự kỷ ám thị có một ý tưởng, suy nghĩ về bản thân, và tự thuyết phục bản thân tin vào điều đó. Việc này dẫn đến hành động của họ biểu hiện ra ngoài như thể họ là con người trong suy nghĩ. Đôi khi tự kỷ ám thị đem lại những lợi ích, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tâm thần và chất lượng sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu nhận thấy mình có các triệu chứng sau đây của tự kỷ ám thị và bệnh đang vượt khỏi tầm kiểm soát, bệnh nhân cần tìm đến sự trợ giúp của chuyên gia tâm lý.

2. Nguyên nhân và triệu chứng của tự kỷ ám thị?

Mục này xem xét tự kỷ ám thị dưới góc độ một bệnh tâm thần (bệnh để lại những tác động tiêu cực lên sức khỏe tâm thần và thể chất của bệnh nhân). Có 2 nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tự kỷ ám thị:

Xuất phát từ tâm lý: Khi một người bình thường tự nhủ với mình một điều gì đó trong thời gian dài, họ sẽ tin vào điều đó. Với người mắc tự kỷ ám thị, phản ứng này rất mạnh mẽ.
Xuất phát từ nguyên nhân thực thể: Tại một số vùng não bị tổn thương, những tế bào thần kinh bị gián đoạn quá lâu sẽ phát triển thành một khối ức chế bền vững gây ra những suy nghĩ sai lầm và lệch lạc. Trong trường hợp này, việc tham vấn chuyên gia tâm lý là chưa đủ mà còn cần sự tham gia của nhiều chuyên khoa khác.

Về triệu chứng, bệnh nhân thường biểu hiện các triệu chứng sau:

Chứng nghi bệnh: Người mắc tự kỷ ám thị tưởng tượng rằng mình bị bệnh, luôn nghĩ hay nói về bệnh đó, có xu hướng “mong chờ” bệnh đến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần.
Người bệnh sống khép mình, giảm chú ý, mất tập trung, kém giao tiếp xã hội.
Hay mơ mộng, suy nghĩ về những điều không tưởng và nghĩ nhiều về nó.
Hoàn toàn mất kiểm soát vào các suy nghĩ của bản thân, chỉ chăm chú làm những việc mà họ nghĩ là họ cần làm.

Triệu chứng tự kỷ ám thị

3. Tác động của tự kỷ ám thị đến “người bệnh”

Tự kỷ ám thị là một quá trình mà cá nhân tự thuyết phục mình về một điều gì đó. Từ đó tác động đến cảm xúc, hành vi và sức khỏe tâm thần của họ. Nếu được sử dụng đúng cách, tự kỷ ám thị tích cực có thể đem lại nhiều lợi ích vượt trội trong việc cải thiện sức khỏe tinh thần, hỗ trợ quá trình chữa lành và giúp cá nhân phát triển tư duy một cách tích cực.

3.1 Ích lợi từ tự kỷ ám thị tích cực

Tăng sự tự tin và lòng tự trọng

Tự kỷ ám thị tích cực giúp người đó củng cố niềm tin vào chính mình. Việc nhắc nhở và khẳng định bản thân với những suy nghĩ tích cực giúp người đó cảm thấy tự tin hơn trong cuộc sống hằng ngày. Các chuyên gia tâm lý thường khuyến khích việc sử dụng tự kỷ ám thị như một phương pháp nâng cao lòng tự trọng, điều này rất quan trọng với sức khỏe tâm thần của mỗi cá nhân.

Giảm căng thẳng, lo âu

Các kỹ thuật ám thị tích cực có thể giúp bạn giải tỏa căng thẳng và lo âu. Khi tâm trí chúng ta tập trung vào những điều tích cực, căng thẳng sẽ giảm đi, giúp chúng ta quản lý cảm xúc mình tốt hơn. Điều này rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tâm thần ổn định.

Thúc đẩy hành vi tích cực

Sự lặp đi lặp lại của tự kỷ ám thị tích cực có thể dẫn đến những thay đổi tích cực trong hành vi. Khi chúng ta tự nhủ và tin bản thân có khả năng đạt được những điều đã đề ra, niềm tin ấy tạo ra động lực để hành động và phát triển bản thân. Đây là một kỹ thuật mà các chuyên gia tâm lý khuyến khích áp dụng để thúc đẩy sự thay đổi tích cực trong công việc và đời sống hằng ngày.

Cải thiện mối quan hệ xã hội

Suy nghĩ tích cực và thái độ lạc quan không chỉ giúp chúng ta cải thiện sức khỏe tâm thần của bản thân, mà còn cải thiện các mối quan hệ xung quanh. Khi bạn tin vào những giá trị mình có, bạn sẽ cởi mở, thân thiện hơn trong giao tiếp, tạo ra sự kết nối tích cực với mọi người xung quanh. Điều này rất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện về tâm lý lẫn sức khỏe tâm thần.

Tự kỷ ám thị là một kỹ thuật tâm lý mạnh mẽ giúp cải thiện tâm lý và sức khỏe tâm thần của chúng ta. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát đúng cách, tự kỷ ám thị tích cực dễ dàng chuyển sang tự kỷ ám thị tiêu cực, gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý của cá nhân.

3.2 Hệ quả từ tự kỷ ám thị tiêu cực

Thất bại liên tục và sự thất vọng

Một trong những lý do để tự kỷ ám thị tích cực chuyển sang tự kỷ ám thị tiêu cực đó là người đó liên tục gặp thất bại với kết quả không như mong đợi. Khi bạn tự nhủ mình sẽ thành công, nhưng sau đó kết quả không được như mong muốn, tâm lý có thể chuyển từ hy vọng sang thất vọng, dễ rơi vào trạng thái tuyệt vọng, mất niềm tin. Sự lặp đi lặp lại của thất bại khiến chúng ta bắt đầu nghi ngờ bản thân, dễ rơi vào tự kỷ ám thị tiêu cực rằng “Mình không thể làm được” hoặc “Mình vô dụng thật”.

So sánh bản thân với người khác

Áp lực xã hội, áp lực đồng trang lứa và việc đặt bản thân và người khác lên bàn cân so sánh có thể dẫn đến tự kỷ ám thị tiêu cực. Ban đầu, chúng ta có những suy nghĩ tích cực và tin vào bản thân, tuy nhiên, khi nhìn thấy người khác thành công hơn, vượt trội hơn, chúng ta bắt đầu có những suy nghĩ tiêu cực và nghi ngờ chính mình. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và sức khỏe tâm thần, làm giảm đi sự tự tin và tự trọng trong mình.

Mục tiêu không thực tế và thiếu tiến bộ

Đưa ra mục tiêu quá cao hoặc phi thực tế, sau đó không thấy sự tiến triển của bản thân, có thể là nguyên nhân làm suy yếu tâm lý tích cực. Khi chúng ta thấy bản thân không đạt được mục tiêu mình mong đợi, tự kỷ ám thị tích cực dần chuyển sang tiêu cực với loạt suy nghĩ “Mình sẽ không bao giờ đạt được điều này” hoặc “Mình đang lãng phí thời gian”. Tâm lý này không chỉ là giảm động lực mà còn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm thần.

Căng thẳng và kiệt sức

Căng thẳng kéo dài và kiệt sức, khi cơ thể không được thời gian nghỉ ngơi hoặc hồi phục năng lượng, cũng là yếu tố có thể dẫn đến suy nghĩ tiêu cực. Khi chúng ta cảm thấy không còn đủ sức để duy trì những suy nghĩ tích cực, tâm lý dễ rơi vào trạng thái tiêu cực, ảnh hưởng trực tiếp đế sức khỏe tâm thần.

Thói quen suy nghĩ tiêu cực từ quá khứ

Những người có tiền sử suy nghĩ tiêu cực, hoặc từng trải qua các vấn đề tâm lý như trầm cảm hoặc lo âu, có nguy cơ cao quay trở lại với tự kỷ ám thị tiêu cực. Ngay cả khi đã thực hành các suy nghĩ tích cực, các yếu tố tâm lý từ quá khứ vẫn có thể làm ảnh hưởng và dẫn đến tình trạng suy nghĩ tiêu cực quay trở lại.

4. Điều trị tự kỷ ám thị

Khi tự kỷ ám thị vượt quá tầm kiểm soát và ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tâm thần, thể chất và chất lượng sống, người bệnh cần tìm đến chuyên gia tâm lý để được tư vấn tâm lý kịp thời. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý là cách hiệu quả để giúp điều chỉnh tâm lý và duy trì suy nghĩ tích cực.

Áp dụng kỹ thuật quản lý căng thẳng:

Các chuyên gia tâm lý sẽ hướng dẫn cách thực hiện các bài tập giãn căng chùng cơ, bài tập hít thở sâu để giúp giải tỏa căng thẳng và tăng cường sức khỏe tâm thần.

Tái điều chỉnh mục tiêu thực tế, rõ ràng:

Các chuyên gia tâm lý sẽ giúp người bệnh nhận diện vấn đề tâm lý ở đâu, từ đó tái định hướng lại mục tiêu sao cho phù với khả năng và tình hình hiện tại, giúp người bệnh cảm thấy được khích lệ, tiến bộ và tự tin hơn.

Tạo thói quen tự ám thị tích cực:

Thường xuyên lặp lại những câu khẳng định tích cực như “Mình có thể làm được” hoặc “Mình xứng đáng với những điều tốt đẹp”. Các chuyên gia tâm lý sẽ giúp để người bệnh không chỉ lặp lại mà còn tin vào điều đó.

Điều trị tự kỷ ám thị

Tự kỷ ám thị tích cực có thể dễ dàng chuyển sang tiêu cực nếu người bệnh không kiểm soát được các yếu tố gây ra căng thẳng, thất vọng và áp lực xã hội. Vì vậy, đồng hành dài hạn và sơ cứu cảm xúc tức thời là điều rất cần thiết, giúp bệnh nhân xây dựng niềm tin và lòng tự trọng dài hạn và né tránh suy nghĩ tiêu cực.

Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia

tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS

hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi

Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)

Xem thêm: